Sprawy bieżące

Z żałobnej karty

W dniu dzisiejszym (9.01.2024) zmarł w Chrzanowie Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski – Kapłan, pisarz, poeta i publicysta. Polski Ormianin, duchowny katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego, duszpasterz osób niepełnosprawnych, prezes Fundacji im. Brata Alberta, działacz społeczny, duszpasterz Ormian-katolików, wieloletni uczestnik opozycji antykomunistycznej w czasach PRL. Przedmiotem jego szczególnego zainteresowania było ludobójstwo dokonane przez rząd turecki w 1915 r. na Ormianach i ludobójstwo dokonane przez OUN-UPA w czasie II wojny światowej na Kresach Wschodnich. W 2008 r. napisał książkę „Przemilczane ludobójstwo na Kresach”.

Kresowianie stracili – z woli Boga – swojego Orędownika, Przyjaciela, Obrońcę, zaangażowanego bez reszty w upominanie się o prawdę historyczną w sprawie zbrodni wołyńskiej. Był prezesem założonej przez siebie Fundacji Kresowej „Memoria et Veritas” i organizatorem dorocznych konkursów szkolnych wiedzy o Kresach oraz przewodniczącym komitetu honorowego budowy pomnika „Rzeź Wołyńska”, dłuta prof. Andrzeja Pityńskiego, we wsi Domostawa w gminie Jarocin na Podkarpaciu]. Wspierał także akcję Stowarzyszenia „Wspólnota i Pamięć” pod hasłem „Wołyń na Powązki”.

Requiescant in Pace księże Tadeuszu!

---

Wigilia Bożego Narodzenia 2023

W tym roku spotkanie wigilijne wyznaczono na dzień 14 grudnia.

W salce pod plebanią parafii św. Mikołaja Bpa spotkali się członkowie Towarzystwa Miłośników Kresów Wschodnich oraz zaproszeni członkowie Związku Sybiraków w Polsce Koło w Grudziądzu wraz z jego prezesem Panią Danutą Kołodziejską. Spotkanie prowadził Pan Zygmunt Krzemień. Fragment Ewangelii wg św. Mateusza odczytał Ksiądz Kapelan Dariusz Kunicki, po czym zebrani dzielili się opłatkiem, składając sobie bożonarodzeniowe życzenia.

Przy śpiewie kolęd i spożywaniu pokarmów wigilijnych, o które zadbał Zarząd TMKW, a które serwowała  p. Weronika, wnuczka Sybiraków, upływał czas wigilijnego spotkania. P. Weronice składamy serdeczne podziękowania oraz wyrazy wdzięczności za poświęcony czas i pracę.

---

---

---

Wigilia Bożego Narodzenia 2022

Zgodnie z naszą tradycją, spotkanie grudniowe członków TMKW jest spotkaniem opłatkowym. W bieżącym roku spotkanie to przesuwamy na godz. 14.00 (wtorek – 13-go grudnia). Prosimy o telefoniczne powiadamianie wzajemne o zmianie godz. spotkania.

---

---

SPOTKANIA  CZŁONKÓW  I  SYMPATYKÓW TMKW

Zarząd stowarzyszenia TMKW zaprasza Członków i Sympatyków  Stowarzyszenia na comiesięczne spotkania  w każdy 3 wtorek miesiąca  (oprócz miesięcy wakacyjnych – lipiec  i sierpień) w salce pod plebanią parafii św. Mikołaja Bpa, ul. Kościelna 1

11 lipca każdego roku spotykamy się na uroczystych obchodach rocznicowych „Rzezi Wołyńskiej”  przy Obelisku ul. Rapackiego i Królewska w Grudziądzu. Uroczystości poprzedza msza św. odprawiana w pobliskim kościele pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny przy ul. Moniuszki. Harmonogram uroczystości podawany będzie  z miesięcznym wyprzedzeniem na stronie TMKW oraz w miejscowej prasie.

KOMUNIKAT

Jak co roku 11 lipca 2022 roku obchodzić będziemy rocznicę „Krwawej Niedzieli” na Kresach Wschodnich.

godz. 11.00 – msza św. w intencji pomordowanych i żyjących Kresowian w kościele Zwiastowania NMP – ul Moniuszki.

godz. 12.00 – po mszy św. spotkanie przy obelisku ul. Rapackiego i Królewska. Złożymy hołd poległym.

---

Zmiana Zarządu TMKW

Dnia 21 maja 2019 roku Pani Prezes Irena Tyszkiewicz złożyła rezygnację z pełnionej funkcji ze względów zdrowotnych. Przeprowadzono wybory nowego zarządu. Skład nowego zarządu przedstawia się następująco:

• Prezes – Zygmunt Krzemień
• Sekretarz – Krystyna Niećko
• Skarbnik – Renata Lichnerowicz

---

Z żałobnej karty

23 lutego 2019 r. zmarł w wieku 73 lat i w 49 roku kapłaństwa wieloletni (ponad 20 lat) kapelan Towarzystwa Miłośników Kresów Wschodnich w Grudziądzu ks. Witold Szumiato, proboszcz Parafii w Piecach. Pochodził z rodziny Kresowian.

---

Nowy Kapelan TMKW

Podczas spotkania opłatkowego członków stowarzyszenia w dniu 16 grudnia 2019 r., zaproszony na spotkanie proboszcz parafii św. Mikołaja w Grudziądzu Ks. Kan. Dariusz Kunicki przyjął godność kapelana Towarzystwa Miłośników Kresów Wschodnich w Grudziądzu.

---

Z działalności stowarzyszenia TMKW

Spotkanie w Centrum Edukacji Ekologicznej

20 czerwca 2023 roku członkowie TMKW z rodzinami i przyjaciółmi spotkali się w Centrum Edukacji Ekologicznej w Grudziądzu. Było to spotkanie szczególne.

Pracownicy Centrum: Pani Beata Malewska – Podinspektor Biura Lasów Komunalnych i Pan Kamil Bilecki – Referent Biura Lasów Komunalnych, w interesujący sposób wygłosili prelekcję na temat zwierzyny bytującej w lasach komunalnych Grudziądza. Oprowadzili nas po obiektach edukacyjnych oraz pokazali bytujące w zagrodzie daniele.

Przy ognisku spożyliśmy pieczone kiełbaski.

Pełni wrażeń wróciliśmy do domów.

Różaniec pod pomnikiem pomordowanych Kresowian

Z inicjatywy grupy Męski Różaniec w Grudziądzu przy udziale zaproszonych członków Towarzystwa Miłośników Kresów Wschodnich rozpoczęły się obchody rocznicy Rzezi Wołyńskiej.

Dnia 1 lipca 2023 o godz. 11.00 odprawiona została msza św. w Kościele Wniebowzięcia NMP przy ul. Moniuszki w intencji pomordowanych na Wschodzie Polski. Punktualnie o godz. 12.00 przy pomniku upamiętniającym pomordowanych, odmówiono różaniec  (tajemnice bolesne). Niezwykle charyzmatycznie brzmiały zdrowaśki w ustach mężczyzn modlących się na różańcu.

Poniżej kilka foto migawek z uroczystości.

Panu Romanowi Sarnowskiemu dziękujemy za organizację uroczystości i zaproszenie do udziału członków naszego stowarzyszenia.

Wigilia 2022

Tradycją stają się grudniowe spotkania członków TMKW w Grudziądzu przy opłatku.

Spotkania te są kultywowaniem tradycji wieczerzy wigilijnej. Nie brak jest kresowych potraw, przygotowywanych przez  członków stowarzyszenia (tym razem na stole pojawiły się: kutia, kartacze, sałatki rybne, pierogi z kapustą i grzybami, szuba – sałatka śledziowa i in.)

Przewodnictwo wieczerzy powierzono kapelanowi TMKW księdzu kanonikowi Dariuszowi  Kunickiemu, który odczytał fragment Ewangelii o narodzeniu Jezusa, po czym złożył członkom stowarzyszenia życzenia świąteczne. Następnie, obecni podzielili się opłatkiem. Przy śpiewie kolęd próbowano wigilijnych specjałów.

Spotkanie wigilijne zakończyło się wspólnym pamiątkowym zdjęciem.

Grzybobranie 2022

W piątek 7 października 2022 roku, z inicjatywy Przewodniczącego TMKW Pana Zygmunta Krzemienia, członkowie stowarzyszenia wzięli udział w grzybobraniu. Wspaniała, słoneczna pogoda sprzyjała relaksowemu zbieraniu grzybów w Borach Tucholskich, nieopodal miejscowości Lipinki. W Lipinkach mieszkają Państwo Ewa i Zygmunt Krzemieniowie, znający doskonale okolice – toteż wszyscy uczestnicy grzybobrania wracali do domów z pełnymi koszykami.

Grzybobranie zakończyło się smaczną grochówką, kawą i herbatą, którą serwowali mili gospodarze  w swoim domu. Poniżej foto ze spotkania.

Opłatek wigilijny u Kresowiaków

Na tradycyjnym opłatku wigilijnym spotkali się we wtorek 14 grudnia 2021 roku członkowie Towarzystwa Miłośników Kresów Wschodnich w Grudziądzu. Spotkanie przebiegało w uroczystej przedświątecznej atmosferze.

Kapelan stowarzyszenia ksiądz Kanonik Dariusz Kunicki odczytał fragment Ewangelii wg św. Łukasza „Podróż Maryi i Józefa do Betlejem” i złożył wszystkim zebranym życzenia świąteczne. Również Prezes Stowarzyszenia złożył życzenia, prosząc o zachowanie bezpieczeństwa – wszak to IV szczyt panującej w kraju pandemii. „Bóg się rodzi, moc truchleje…” tę kolędę autorstwa Franciszka Karpińskiego z 1904 roku odśpiewano przed spożyciem tradycyjnych, m.in. kresowych, specjałów wigilijnych, które przynieśli Kresowiacy ze swoich domów. 

Sprawozdanie z pracy Towarzystwa Miłośników Kresów Wschodnich w Grudziądzu w 2020 roku.

Członkowie TMKW w Grudziądzu korzystając z gościnności Cechu Rzemiosł Różnych spotykają się o godzinie 16,00 w każdy trzeci wtorek miesiąca w budynku Cechu. W lipcu organizujemy uroczystości przy naszym pomniku, a w sierpniu się nie spotykamy.  Jeszcze w 2019 roku zaakceptowano następujący plan pracy do lipca 2020 roku.

1.  Styczeń         Monografia Stanisława Moniuszko opr. Krystyna Borucińska.

2. Luty                Prelekcja nt. „Zbrodnia Wołyńsko-Małopolska na Kresach Wschodnich 1943-1945” dr. Przemysław Wójtowicz IPN Bydgoszcz.

3. Marzec          Wyjazd do centrum Edukacji Przyrodniczej w Polednie.

4. Kwiecień       Prace rzeźbiarza ludowego z Podlasia Pana Wyszyńskiego opr. Julia Nehring.

5. Maj                   Wycieczka statkiem po Wiśle.

6. Czerwiec       Podsumowanie pierwszego półrocza, przygotowania do uroczystości 11 lipca przy pomniku pomordowanych Kresowian.

7. Lipiec              Uroczystość przy pomniku poświęconemu ofiarom ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich.

Tematy na dalsze miesiące miały być opracowane we wrześniu na pierwszym naszym spotkaniu.

Pandemia Koronawirusa pokrzyżowała nasze plany. Zdołaliśmy zrealizować jedynie zamierzenia ze stycznia, lutego i lipca.

Na spotkaniu w styczniu Pani Krystyna Borucińska w interesujący sposób przybliżyła nam życiorys i największe osiągnięcia tego wielkiego kompozytora, a zarazem Kresowianina.

W lutym udało nam się zorganizować dla młodzieży szkolnej prelekcję pt. „ Zbrodnia Wołyńsko-Małopolska na Kresach Wschodnich 1943-1945”.  Prelekcja odbyła się 12 lutego w Szkole Podstawowej nr 12 im. Synów Pułku w Grudziądzu. Organizatorami byli dyrektor SP nr 12 Pani Anna Hausmann i Zygmunt Krzemień. Obecna była telewizja kablowa. Wraz z Panią dyrektor powitaliśmy przybyłych. Data tego spotkania nawiązywała do zbrodni przeprowadzonej w Parośli na Wołyniu. 9 lutego 1943 roku banda UPA wymordowała bezbronnych mieszkańców polskiej wsi  Parośla. Na skutek tej zbrodni zginęło według różnych szacunków od 149 do 173 osoby.   Prelekcję przeprowadził Pan dr. Przemysław Wójtowicz z pomocą Joanny Krzemień-Wiejak z IPN Bydgoszcz. Prelekcja była zorganizowana z przeznaczeniem dla młodzieży szkolnej szkół średnich. Obecne były starsze klasy SP nr.12, młodzież z II i III Liceum Ogólnokształcącego wraz z nauczycielami. Obecni byli nasi Kresowiacy. Młodzież i część dorosłych dopiero z tej prelekcji dowiedzieli się o rozmiarze  i okrucieństwie ludobójstwa dokonanego na obywatelach polskich przez nacjonalistów ukraińskich. TMKW w Grudziądzu dzięki tej prelekcji zadbało o przekazywanie młodemu pokoleniu mało znanych faktów z naszej historii. Po prelekcji delegacja Kresowian wraz z pracownikami IPN złożyła kwiaty przy pomniku ofiar ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich.

11 lipca w kościele pod wezwaniem NMP w Grudziądzu odbyła się msza św. za ofiary ludobójstwa  dokonanego na Obywatelach Polskich przez nacjonalistów ukraińskich. Mszę odprawił nasz kapelan ks. kan. Dariusz Kunicki proboszcz Parafii Św. Mikołaja w Grudziądzu w koncelebrze z ks. kan. Krzysztofem Zalewskim proboszczem miejsca. Po mszy udaliśmy się pod pomnik.

Jako prezes naszego stowarzyszenia powitałem gości w osobach: Pana Macieja Glamowskiego Prezydenta Grudziądza, Pana Andrzeja Cherek Sekretarza UM w Grudziądzu, Księży Kanoników, Panią Annę Hausmann dyrektora SP nr 12, delegację Domu Dziennego Pobytu w Grudziądzu, przedstawiciela IPN w Bydgoszczy, mieszkańców Grudziądza i naszych Kresowiaków.

Asystę przy pomniku zapewnił starszy chorąży sztabowy Pan Roman Sarnowski z umundurowanymi uczniami zrzeszonymi w Związku Strzeleckim „Strzelec” przy III LO w Grudziądzu. Obecni byli przedstawiciele mediów: telewizji kablowej i Gazety Pomorskiej oraz Radia PiK.  Po powitaniu przedstawiłem  prelekcję na temat ludobójstwa, a szczególnie zbrodni dokonywanych 11 lipca 1943 roku na Wołyniu. Obecny na uroczystości Pan Raba, kombatant dał świadectwo tego co oglądał w rodzinnej miejscowości jako dziecko. Delegacje uczestniczące w uroczystości złożyły kwiaty.

Po podziękowaniu uczestnikom uroczystości za przybycie, zaprosiłem zgromadzonych na 11 lipca w 2021 roku.

Podsumowanie:

Pandemia Koronawirusa nie pozwoliła nam na pełną realizację naszych planów. Ominęło nas wiele ciekawych i miłych spotkań. Jak wiele innych środowisk tak i nas dotknęły tragedie: zmarło  trzech Kresowiaków. Najpierw zmarła Jadwiga Grzeszkowska, potem Pani Stanisława Sikorska, a na koniec Pan Witold Dziadek. Uważam jednak, że w tak trudnych warunkach udało nam się to co najważniejsze. Zaistnieliśmy w społeczeństwie Grudziądza, przekazaliśmy młodzieży karty tragicznych losów Kresowiaków. Żywimy nadzieję, że w 2021 roku będziemy mogli się spotykać i prowadzić naszą skromną działalność.

   Zygmunt Krzemień – Prezes TMKW w Grudziądzu

---

Przemówienie Prezesa TMKW na obchodach 77 rocznicy Krwawej Niedzieli na Wołyniu

Witam Państwa w dniu pamięci o ofiarach ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich na obywatelach polskich. 77 lat temu 11 lipca 1943 r.  nastąpił zmasowany atak oddziałów UPA i tzw. siekierników na 99 miejscowości zamieszkałych przez Polaków w kilku powiatach województwa wołyńskiego. To była niedziela i najczęściej mordowano ludność  przebywającą na mszach świętych w kościołach. Ten dzień określa się jako kulminację ludobójstwa zwanego wołyńskim, chociaż odbywało się ono na terenie znacznie większym od Wołynia i w szerokim okresie czasu. Objęło ono tereny województw: Poleskiego, Wołyńskiego, Tarnopolskiego, Stanisławowskiego, Lwowskiego i Lubelskiego. Pierwsze zbrodnie odnotowano już w 1939 roku, a zakończyły się w 1947 roku. W wyniku tego ludobójstwa zginęło od 130 do 200 tysięcy ludzi, których winą było jedynie to, że urodzili się Polakami. Autorami tych zbrodni byli liderzy Organizacji  Ukraińskich Nacjonalistów, a wykonawcami ich zbrojne ramię UPA wspomagane przez cywilną ludność ukraińską. Ofiary ginęły od kul, siekier, noży, pił, wideł i wielu jeszcze innych narzędzi mordu. Najczęściej oddziały zbrojne otaczały wieś, a do środka wkraczali siekiernicy, często będący sąsiadami swoich ofiar. W odwodzie czekały furmanki, na które załadowywano zrabowany dobytek ofiar. Zabudowania palono, tak by zatrzeć wszelkie ślady po polskich mieszkańcach. Ze względu na straszliwe cierpienia zadawane ofiarom, ludobójstwo to określane jest jako ludobójstwo straszliwe, po łacinie „genocidum atrox”. Mówiąc o ludobójstwie wołyńskim należy podkreślić, że wielu Polaków zostało uratowanych dzięki bohaterskiej postawie innych Ukraińców, którzy potrafili przeciwstawić się tej szaleńczej zbrodni. Z narażeniem życia ratowali swoich polskich sąsiadów, ukrywając ich, ostrzegając przed napaścią lub wywożąc w bezpieczne miejsce. Za taką postawę groziła im męczeńska śmierć z rąk banderowskich bojówek.  Przez długie lata nad tą zbrodnią panowała zmowa milczenia. Motto filmu „Wołyń” to cytat z pamiętnika Jana Zalewskiego „… Kresowian zabito dwukrotnie: raz przez ciosy zadane toporami, drugi raz przez zmowę milczenia….”  W okresie PRL-owskim nie chciano przypominać, że na Kresach mieszkali Polacy, a po przemianach lat 90-tych ze względu na pseudo poprawność polityczną kolejne ekipy rządzące, aby nie drażnić  Ukraińców niechętnie podejmowały ten temat. Na skutek presji środowisk kresowych i wielu ludzi walczących o pamięć ofiar,  obraz tej straszliwej zbrodni dociera do świadomości społeczeństwa polskiego. Władze Ukrainy generalnie negują fakt ludobójstwa dążąc do przedstawienia tej okrutnej zbrodni jako symetrycznego sporu polsko – ukraińskiego. Obawiając się, że wykopane szczątki ofiar świadczyć będą o rozmiarach ludobójstwa władze Ukrainy zabroniły prac ekshumacyjnych uniemożliwiając ich godny pochówek. Ponad 90 procent ofiar nie ma żadnego pochówku, często spoczywają w miejscach szargających ich pamięć. Obecnie podejmowane są próby porozumienia, które jednak poza deklaracjami dobrej woli najczęściej nie wnoszą niczego nowego.  Domagamy się, aby pamięć o ofiarach ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich była traktowana tak jak pamięć o innych polskich męczennikach z lat ostatniej wojny.  Mamy obowiązek pamiętać o Tych, którzy zginęli tylko dlatego, że byli Polakami. Cześć Ich pamięci!

Zygmunt Krzemień – Prezes TMKW w Grudziądzu

---

---

---